۷ تفاوت تیرآهن و تیرچه در ساختمان سازی که باید بدانید!
من سال هاست وسط بازار آهن آلات هستم؛ و برای خیلی از خریدارها همیشه یه سؤال تکراری وجود داره: تفاوت تیرآهن و تیرچه چیه؟ راستش اگه تو کار ساخت و ساز نباشی، خیلی راحت ممکنه این دو تا اسم رو یکی بدونی. اما توی عمل، کاربرد و سازوکارشون زمین تا آسمون فرق داره.
و ما امروز در دیجی آهن میخواهیم خیلی ساده به همراه عکس و جدول تفاوت تیرآهن و تیرچه را برای شما توضیح بدهیم. برای مشاوره و خرید با ما تماس بگیرید. ۸۶۰۲۰۰۹۴-۹۵ – ۰۲۱ و ۴۱۲۶۸۰۰۰ – ۰۲۱
تفاوت تیرآهن و تیرچه در چیست؟
وقتی صحبت از استحکام سازه می شود، اولین بخش مهمی که به ذهن می رسد، اسکلت فلزی ساختمان است؛
جایی که تیرآهن ها وظیفه اصلی تحمل بارهای سنگین طبقات و سقف را بر عهده دارند و این نیروها را به ستون ها منتقل می کنند. ما در مقاله بهترین تیرآهن برای ستون های خانه خیلی کامل به این موضوع پرداخته ایم.
این پروفیل فولادی که معمولاً به شکل I یا H تولید می شود، اساس پایداری و مقاومت ساختمان را تشکیل می دهد و انتخاب سایز و نوع مناسب آن، ارتباط مستقیمی با ایمنی و دوام سازه دارد.
از اون طرف، تیرچه نقش متفاوتی داره؛ عضو ظریف تر و پیش ساخته ایه که بیشتر تو اجرای سقف ها دیده میشه و مسئول پخش یکنواخت بار روی دال و بلوک هاست؛ به همین دلیل، طراحی و فاصله گذاری دقیق آن ها در هنگام اجرا اهمیت زیادی دارد.
یک تفاوت تیرآهن و تیرچه در جایی است که مورد استفاده قرار میگیرند! تیرآهن در ستون و تیرچه در سقف
۷ تفاوت اصلی بین تیرآهن و تیرچه
جنس و ساختار
تیرآهن: از فولاد خالص و یک تکه ساخته میشه، خیلی مقاوم و سنگینه.
تیرچه: ترکیبی از فولاد و بتن هست؛ پایینش میلگرد داره و بالا با بتن پوشیده میشه، برای سقف عالیه.
شکل ظاهری
تیرآهن: ظاهرش شبیه حرف I یا H انگلیسیه، بزرگ و سنگینه.
تیرچه: خرپایی و باریکه، یه پاشنه بتنی داره و خیلی سبک تره.
تحمل بار
تیرآهن: بارهای سنگین طبقات و دیوارها رو تحمل می کنه، مخصوص ساختمآن های چندطبقه.
تیرچه: بار سقف و بلوک ها رو نگه می داره، بیشتر تو دهانه های تا ۸ متر استفاده میشه.
قیمت
تیرآهن: چون فولاد خالصه، گرون تره (مثل تیرآهن ۲۰ اصفهان).
تیرچه: اقتصادی‌تره چون ترکیب بتن و فولاده، فولاد کمتری مصرف می کنه.
نحوه اجرا
تیرآهن: نصبش با جرثقیل و جوشکاریه، زمان بیشتری می‌بره.
تیرچه: سبک تره، با دست جاگذاری میشه، سرعت اجرا بالاست.
مقاومت در برابر آتش و زلزله
تیرآهن: در دمای بالا ضعف داره چون فولادیه.
تیرچه: به خاطر داشتن بتن، دیرتر آسیب می‌بینه.
هر دو اگه درست اجرا بشن، مقاومت خوبی در برابر زلزله دارن.
دوام و عمر مفید
تیرآهن: اگه رنگ محافظ نداشته باشه، ممکنه زنگ بزنه.
تیرچه: در برابر رطوبت مقاوم‌تره اما ممکنه بتن ترک برداره.
📌 در یک جمله: تیرآهن برای اسکلت اصلیه، تیرچه برای سقف. هر دو لازم و مکمل هم هستن تو ساخت یه سازه ی محکم و استاندارد.
اصلی ترین تفاوت تیرآهن و تیرچه در نفش و قیمت آن هاست.
جدول مقایسه جامع تیرآهن و تیرچه
| ویژگی مورد بررسی | تیرآهن | تیرچه |
| نقش در سازه | عضو اصلی و باربر کلان (شاه تیر) | عضو فرعی و باربر سقف |
| جنس و ساختار | فولاد یکپارچه نورد شده | مرکب از بتن و فولاد (خرپایی) |
| شکل ظاهری | پروفیل I یا H شکل | ساختار باریک و خرپایی با پاشنه بتنی |
| تحمل بار | بسیار بالا (بارهای کلان سازه) | متوسط (فقط بار موضعی سقف) |
| نحوه اجرا | نیازمند جرثقیل و اتصالات پیچیده | توسط نیروی انسانی و به سادگی |
| قیمت | بسیار گران تر به ازای هر متر | اقتصادی و خوش قیمت |
| مقاومت در برابر آتش | متوسط (آسیب‌پذیر در دمای بالا) | خوب (به دلیل پوشش بتنی) |
تیرچه کجا به کار می رود؟
اصلی ترین و مهم ترین کاربرد تیرچه در ساخت سقف ساختمان است. وقتی صحبت از سقف های بتنی پیش ساخته می شود، نوع پرکاربرد و محبوب آن، سقف تیرچه و بلوک است. در این سیستم، تیرچه ها به‌صورت موازی و با فاصله ای استاندارد حدود ۵۰ سانتی متر روی تیرآهن های اصلی قرار میگیرند تا اسکلت سقف شکل بگیرد. فضاهای خالی بین تیرچه ها با بلوک هایی از جنس سیمان، سفال یا یونولیت پر می شوند تا وزن سقف کاهش پیدا کند و عایق حرارتی و صوتی بهتری ایجاد شود.
در مرحله آخر، روی سقف یک شبکه میلگرد حرارتی نصب و سپس حدود ۵ سانتی متر بتن روی کل سطح ریخته می شود تا ساختار کاملاً یکپارچه و مقاوم شکل گیرد. این روش باعث می شود سقف علاوه بر استحکام بالا، وزن نسبی کمی داشته باشد و اجرای آن سریع و قیمت ماسب باشد.
به همین خاطر، سیستم تیرچه بلوک در ساخت وسازهای مسکونی و اداری، یکی از اقتصادی ترین و استانداردترین روش های اجرای سقف به حساب می‌آید.
تحمل وزن یکی از مهم ترین تفاوت تیرآهن و تیرچه در ساختمان سازی است.
تیرآهن کجا به کار می رود؟
تیرآهن یکی از اصلی‌ترین اجزای سازه های فولادیه که توی بیشتر پروژه های ساختمونی کاربرد داره. معمولاً ازش برای ساخت شاه تیر و تیر فرعی استفاده می کنن تا وزن سقف و طبقات به ستون ها منتقل بشه.
مدل های بال پهن مثل تیرآهن هاش یا IPB هم به خاطر قدرت بالا در برابر فشار، به عنوان ستون توی ساختمآن های بزرگ و سوله ها کاربرد زیادی دارن و کلی وزن رو راحت تحمل می کنند.
تیرآهن فقط مخصوص اسکلت ساختمون نیست؛ برای ساخت خرپا توی سقف سالن ها و سوله های صنعتی هم خیلی استفاده میشه، چون می تونه دهانه های بزرگ رو پوشش بده. توی کارای پل سازی هم از تیرآهن های بزرگ برای نگهداری وزن پل استفاده می شود.
حتی در بخش های کوچیک تر، مثل نعل درگاه بالای در و پنجره، از تیرآهن های کوچیک برای تحمل بار دیوار بالایی کمک می‌گیرن. همین کاربردهای مختلف باعث شده تیرآهن یه قطعه مهم و همه‌کاره توی ساخت وساز باشد.
ما در مقاله مزایای استفاده از تیرآهن در ساختمان سازی به طور کامل به این موضوع پرداخته ایم.
هر سایز تیرآهن برای چه کاری است؟
تیرآهن ها در سایزهای مختلفی تولید می شوند و انتخاب سایز مناسب، مستقیماً به میزان باری که باید تحمل کنند بستگی دارد.
| سایز تیرآهن (ارتفاع جان) | کاربردهای رایج |
| سایز ۱۲ و ۱۴ | ستون در سازه های سبک، تیر فرعی، نعل درگاه، خرپا |
| سایر ۱۶ و ۱۸ | تیر اصلی در ساختمآن های متعارف، ستون، تیر پوشش سقف |
| تیرآهن ۲۰ و ۲۲ و ۲۴ | تیر اصلی و ستون در سازه های بزرگ و چند طبقه (مثلاً تیرآهن ۲۰ فایکو برای پروژه های سنگین مناسب است) |
| سایز ۲۷ و ۳۰ | سازه های بسیار سنگین، برج‌ها، پل‌ها و دهانه های بسیار بلند |
نکته مهم: انتخاب دقیق سایز، نوع و استاندارد تیرآهن برای هر قسمت از سازه، فقط و فقط باید بر اساس محاسبات دقیق مهندسی و دفترچه محاسبات سازه انجام شود.
تفاوت تیرآهن و تیرچه به این معنی نیست که باید یکی را انتخاب کنید! هر دو در سازه برای اهداف مشخصی بکار میروند.
جمع بندی
تفاوت تیرآهن و تیرچه به این معنی نیست که باید تیرآهن بخریم یا تیرچه؟ اما واقعیت اینه که این دو تا اصلاً رقیب هم نیستند، بلکه مکمل هم محسوب می شن. در هر ساختمون استاندارد، چه اسکلت فلزی باشه چه بتنی، هر دو لازمند. تیرآهن برای ساخت اسکلت اصلی، قاب ها و تیرهای باربر استفاده میشه، و بعدش تیرچه روی همون تیرآهن ها قرار می‌گیره تا سقف رو اجرا کنه. یعنی نباید بینشون انتخاب کرد، بلکه باید دقیق بدونیم هرکدوم چه نقشی دارن و کجا استفاده می شوند.
برای مشاوره تخصصی و اطلاع از قیمت روز تیرآهن، می تونید به سایت دیجی آهن مراجعه کنید یا با کارشناسان ما تماس بگیرید. تیم حرفه ای ما با بررسی دقیق نیاز پروژه‌تون، مناسب‌ترین نوع تیرآهن رو بهتون پیشنهاد می ده تا خریدی مطمئن با قیمت مناسب داشته باشید.
سوالات متداول
اصلی ترین تفاوت تیرآهن و تیرچه چیست؟
مهم ترین و اصلی ترین تفاوت تیرآهن و تیرچه در نقش، جنس و ابعاد است. تیرآهن یک عضو اصلی، کاملاً فولادی و بزرگ برای تحمل بارهای کلان سازه است، در حالی که تیرچه یک عضو فرعی، مرکب از بتن و فولاد و کوچک برای تحمل بار سقف است.
برای ساخت سقف خانه ویلایی، تیرآهن لازم است یا تیرچه؟
به هر دو نیاز دارید. از تیرآهن ها به عنوان تیرهای اصلی برای ایجاد یک قاب باربر استفاده می شود و سپس روی این تیرآهن ها، تیرچه ها را برای ساخت سقف قرار می دهید.
آیا تیرآهن از تیرچه مقاوم تر است؟
بله، به طور کلی تیرآهن به دلیل ساختار یکپارچه فولادی و ابعاد بزرگ تر، ظرفیت تحمل بار بسیار بیشتری نسبت به یک عدد تیرچه دارد. اما این مقایسه درست نیست، زیرا هر کدام برای وظیفه متفاوتی طراحی شده اند. یک سقف کامل که از ده ها تیرچه تشکیل شده، مقاومت بسیار بالایی دارد.