تأثیر کیفیت شمش فولادی بر قیمت نهایی میلگرد و تیرآهن
برای افرادی مثل من که سالهاست در بازار آهن ایران فعالیت دارند، تصور اینکه قیمتی که در فاکتور نهایی میلگرد و تیرآهن نوشته میشود فقط از عرضه و تقاضا و تغییرات نرخ دلار تاثیر میگیرد! سطحی نگرایانه است. زیرا عامل مهمی که تفاوت کیفیت نهایی را رقم میزند! همان اصلی ترین ماده اولیه تمامی مقاطع فولادی از جمله ورق، میلگرد و تیرآهن یعنی شمش فولادی است.
در انبارها و کارخانه ها بارها پیش آمده که دو شمش با ظاهر مشابه، نتایج کاملاً متفاوتی در خط نورد داشته اند؛ یکی خروجی صاف و مقاوم داده، دیگری محصولی پر از عیب و ناپایدار. همین‌جا بود که فهمیدم کیفیت شمش فقط یک موضوع فنی نیست، بلکه عاملی اقتصادی است که می‌تواند سود یا ضرر یک تولیدکننده را تعیین کند.
برای مشاوره و خرید انواع شمش فولادی تماس بگیرید:
تماس از تهران: تلفن ۴ رقمی ۱۸۴۹
تماس از سراسر کشور: ۰۲۱۸۶۰۲۰۰۹۴ – ۰۲۱۴۱۲۶۸۰۰۰
شماره تلفن پشتیبانی: ۰۹۰۰۸۰۰۱۸۴۹ واتساپ
در اینجا می‌خواهم از تجربه سال ها کارم در این حوزه استفاده کنم تا روشن شود چطور کیفیت شمش فولادی بر قیمت نهایی میلگرد و تیرآهن اثر میگذارد. اگر فعال صنعت فولاد هستید یا برای پروژه خود به دنبال خرید میلگرد و خرید تیرآهن مناسب می‌گردید، دانستن این نکات کمک می‌کند تفاوت بین یک انتخاب با فکر و یک تصمیم صرفا پرهزینه را به خوبی درک کنید.
فرآیند تولید شمش فولادی و انواع مختلف آن
تولید شمش فولادی از طریق دو روش اصلی انجام میشود: کوره بلند و احیای مستقیم. در روش کوره بلند، سنگ آهن کلوخه‌شده همراه با کُک در محفظه ریخته‌گری قرار گرفته و با دمیدن اکسیژن، ناخالصی‌ها جدا می‌شوند.
در مقابل، روش احیای مستقیم از گندله های سنگ آهن استفاده کرده که توسط گاز طبیعی حرارت داده شده و به کوره قوس الکتریکی منتقل می‌شوند.
پس از تولید فولاد مذاب، فرآیند ریخته‌گری پیوسته آغاز میشود که طی آن، مذاب در قالب‌های مخصوص ریخته شده و پس از انجماد، به سه نوع اصلی شمش تبدیل میشود.
شمش بیلت
با سطح مقطع مربع یا دایره ای و ابعاد کمتر از ۳۲۰ میلی‌متر، این نوع شمش ماده اولیه اصلی برای تولید میلگرد، مفتول،تسمه و تیرآهن است. ترکیب شیمیایی شمش بیلت باید به گونه ای کنترل شود که خواص مکانیکی مورد نیاز برای کاربردهای سازه ای را تأمین کند.
شمش اسلب
به شکل مکعب مستطیل با ابعاد تقریبی ۱۲۵۰×۲۳۰ میلی‌متر، اسلب برای تولید ورق فولادی و لوله استفاده میشود. و مستقیماً در تولید میلگرد و تیرآهن کاربرد ندارد، اما کیفیت تولید آن نشان‌دهنده توانمندی فنی کارخانه تولیدکننده است.
شمش بلوم
با سطح مقطع مربع و ابعاد بیشتر از ۳۲۰ میلی‌متر، بلوم ماده اولیه برای تولید تیرآهن، سپری و ریل است. شکل و اندازه دقیق بلوم تأثیر مستقیمی بر فرآیند شکل‌دهی و کیفیت محصول نهایی دارد.
عوامل تعیین‌کننده کیفیت شمش فولادی
اما چه چیزی در کیفیت خود شمش فولادی موثر است؟ شمش فولادی برعکس شمش طلا که صرفا تابعی از میزان خطوص فلز طلا بر قیمت و عیارش تاثیر دارد، بسیار حساس تر است! یعنی از دمای ذوب و خلوص مواداولیه بگیر تا حتی نوع کوره ای که در آن پخته میشود هم بر کیفیت آن تاثیر میگذارد.
خلوص مواد اولیه و ترکیب شیمیایی
آنالیز شیمیایی دقیق، سنگ بنای کیفیت شمش فولادی است، زیرا هر عنصر موجود در ترکیب یک تاثیر بر کیفیت نهایی شمش میگذارد.
کربن عنصر اصلی که سختی و مقاومت کششی را تعیین می‌کند. برای تولید میلگرد گرید A3 و A4، کنترل دقیق درصد کربن در شمش ضروری است. این دقت نیازمند فرآیندهای پیشرفته و در نتیجه، هزینه های بالاتر است.
گوگرد و فسفر به عنوان عناصر مخرب، جوش‌پذیری را کاهش داده و شکنندگی را افزایش میدهند. شمش بیلت و بلوم با درصد پایین این عناصر (کمتر از ۰٫۰۵٪) برای تولید تیرآهن‌های حساس که نیاز به جوشکاری دارند، الزامی است.
منگنز و سیلیسیم عناصر اکسیژن زدا اند و استحکام را افزایش میدهند. تولیدکنندگان معتبر مانند فولاد خوزستان و ذوب آهن اصفهان (از بهترین ها در خاور میانه) با کنترل دقیق این عناصر، شمش هایی با کیفیت یکنواخت تولید می‌کنند که طبیعتاً قیمت بالاتری دارند.
کنترل دمای ذوب و ریخته گری
دمای دقیق در فرآیند ذوب و سرعت خنک‌سازی، تأثیر مستقیمی بر ساختار کریستالی فولاد دارند. کارخانه تولید شمش فولادی مجهز به سیستم‌های کنترل دمای پیشرفته، می‌تواند شمش هایی با ساختار همگن و بدون تنش‌های داخلی تولید کند. این همگنی ساختاری در نهایت به توزیع یکنواخت مقاومت در میلگرد و تیرآهن منجر میشود.
کوره قوس الکتریکی در مقابل کوره القایی
کوره قوس الکتریکی (EAF) : این روش امکان کنترل دقیق‌تر ترکیب شیمیایی و دمای فرآیند را فراهم می‌کند. شمش های تولیدی از این روش معمولاً دارای ناخالصی‌های کمتر و ساختار یکنواخت‌تری هستند.
کوره القایی : گرچه هزینه اولیه کمتری دارد، اما کنترل فرآیند در آن دشوارتر است. این امر می‌تواند منجر به تولید شمش هایی با کیفیت متغیر شود که در نهایت بر قیمت میلگرد و قیمت تیرآهن تأثیر منفی میگذارد.
ارتباط مستقیم کیفیت شمش با قیمت و کیفیت محصولات نهایی
شمش با خلوص بالا = میلگرد با مقاومت بالاتر و قیمت بیشتر
استفاده از شمش فولادی با خلوص بالا و ترکیب شیمیایی کنترل‌شده، منجر به تولید میلگردهایی با مقاومت کششی بالا (بیش از ۵۰۰ مگاپاسکال) میشود. این میلگردها برای پروژه های حساس مانند پل‌سازی و ساختمان‌های بلندمرتبه بکار میرن
قیمت این محصولات طبیعتاً ۱۵ تا ۲۵ درصد بیشتر از میلگردهای معمولی است، که با توجه به خدمتی که به ما میدهند زیاد هم دور از انتظار نیست! این ها هم از دلایل دیگه این تفاوت قیمت هستند:
- هزینه تولید شمش با آنالیز دقیق: ۲۰-۳۰٪ بیشتر از شمش معمولی
- کاهش ضایعات در فرآیند نورد: تا ۴۰٪ کاهش پرتی
- افزایش راندمان خط تولید: ۱۵-۲۰٪ افزایش بهره وری
شمش بی‌کیفیت = افزایش احتمال شکست و کاهش دوام
استفاده از شمش های با کیفیت پایین که دارای ناخالصی‌های بالا، ترک‌های سطحی یا ساختار ناهمگن هستند، عواقب جدی دارد!
کاهش مقاومت خستگی: میلگرد و تیرآهن تولیدی در برابر بارهای دوره ای مقاومت کمتری نشان میدهند.
افزایش احتمال خوردگی: وجود ناخالصی‌ها نقاط ضعفی برای شروع خوردگی ایجاد می‌کنند که عمر مفید سازه را کاهش می‌دهد.
مشکلات جوش‌پذیری: میزان بالای گوگرد و فسفر، جوشکاری را دشوار کرده و احتمال ترک در محل اتصالات را افزایش می‌دهد.
تأثیر کیفیت شمش بر هزینه های تولید، بازار مصرف و صادرات
کیفیت شمش فولادی تأثیر مستقیم و قابل توجهی بر هزینه های تولید و رقابت در بازار داخلی و صادرات دارد. استفاده از مواد اولیه با کیفیت بالا اگرچه هزینه بردار است، اما در بلندمدت نه تنها برای شما اعتبار بیشتری در بازار بوجود میآورد که باعث صرفه‌جویی در هزینه های شما هم میشود.
کارخانه هایی که از شمش مرغوب استفاده می‌کنند، معمولاً هزینه های تعمیر و نگهداری تجهیزات نورد را تا ۳۰-۴۰٪ کاهش میدهند، زیرا غلتک‌های نورد در مواجهه با شمش های بی‌کیفیت سریع‌تر فرسوده می‌شوند و نیاز به تعویض پیدا می‌کنند.
از طرف دیگر، در بازار داخلی، کیفیت شمش ها تأثیر زیادی بر قیمت و جو رقابتی دارد؛ با محدود شدن عرضه شمش های باکیفیت، تولیدکنندگان به استفاده از شمش های درجه پایین‌تر روی می‌آورند که این امر باعث کاهش اعتماد مصرف‌کنندگان، افزایش شکایات و در نهایت کاهش سهم بازار میشود.
همچنین، برای صادرات مقاطع آهن به بازارهای بین‌المللی، رعایت استانداردهای جهانی مانند ASTM و EN ضروری است، زیرا شمش های بی‌کیفیت نمی‌توانند این استانداردها را رعایت کرده و در نتیجه محصولات تولیدی آن‌ها قابلیت صادرات ندارند.
جمع بندی
انتخاب شمش فولادی با کیفیت بالا، تنها یک خرید نیست، بلکه یک استراتژی بلندمدت برای موفقیت در صنعت فولاد به حساب می‌آید. تولیدکنندگانی که روی کیفیت مواد اولیه سرمایه‌گذاری می‌کنند، در واقع بر اعتبار برند و امنیت خط تولید خود سرمایه‌گذاری کرده اند.
زمانی که شمش فولادی از ترکیب شیمیایی دقیق، خلوص بالا و ساختار مناسب برخوردار باشد، میلگرد تولیدی توان تحمل تنش و خمش بیشتری پیدا می‌کند، تیرآهن شکل و ابعاد استانداردتری دارد و بهتر می‌تواند فشارهای موضعی را توزیع کند.
بنابراین، هنگام تحلیل قیمت میلگرد و تیرآهن، علاوه بر توجه به نرخ ارز، انرژی و شرایط عرضه و تقاضا، باید کیفیت شمش فولادی نیز در نظر گرفته شود؛ چرا که شمش، مؤلفه اصلی در تعیین ارزش نهایی مقاطع فولادی است و هرچه کیفیت آن بالاتر باشد، محصول نهایی از نظر مالی و فنی ارزش بیشتری خواهد داشت.
شما میتوانید خیلی راحت برای اطلاع از قیمت روز انواع شمش فولادی به سایت دیجی آهن بروید. و برای مشاوره تخصصی با کارشناسان فنی ما تماس بگیرید.